Türkiye’de İş Dünyasında Kadınlar: Engelleri Aşmak

Türkiye kadınların işgücüne katılımı konusunda son yıllarda önemli artışa sahip ülkelerden biri konumunda. Özellikle kadınların iş dünyasında hiç varlık göstermediği birçok spor endüstrisinde de kadınları görmeye başladık. Ekonomik bağımsızlığını kazanan kadınlar da, Başarı Bet casino gibi sitelerden bahis oynar oldu. 

Birçok büyük şirketin yönetim kademelerinde kadınları görmek mümkün. Bunlar tabii ki sadece basit örnekler. Halen işgücüne katılım konusunda kadınlar, erkeklerin oldukça gerisinde olsa da gidilen yön ele alındığında Türkiye’nin ve Türk kadınlarının doğru yolda ilerlediğini söyleyebiliriz.

İşgücüne Katılım Artıyor

2023 sonu TÜİK verilerine göre kadınların %31’i işgücüne katılım gösteriyor. Bu oranın halen oldukça düşük olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle aynı oranın erkeklerde %66.1 olduğunu düşünürsek aradaki büyük fark daha da görünür olacaktır. Yine de bu oranın son yıllarda artış trendinde olduğunu da görmek mümkün. 

Aynı zamanda işgücüne katılımın artışını destekleyen en önemli metrik ise kadınlardaki eğitim düzeyinin artışı. 2011 yılında kadınlarda ortalama eğitim süresi 6.4 yıl ile sınırlıyken 2023’e gelindiğinde bu süre 8 yılın üstüne çıktı. Yani ortalama olarak Türkiye’de kadınların ilk ve orta düzeydeki eğitim kurumlarını bitirdiğini görüyoruz. Lise ve üniversitelerde de kadın oranı gitgide yükseliyor. 

Yüksek öğretim mezunu nüfusa baktığımızda kadın ve erkeklerin sayısının burada birbirine yaklaştığını görüyoruz. 25 yaşın üstünde olan ve üniversite mezunu erkekler %25’e tekabül ederken, kadınlar ise %21’e karşılık geliyor. Yakın zamanda kadınların bu alanda erkekleri yakalayacağı kesin. 

Kadın Girişimciler Türk Ekonomisini Büyütüyor

Türkiye’nin şu an dijital alanda en büyük girişimlerinin başında gelen Trendyol, bir kadın girişimci tarafından kurulmuştur. Trendyol çok büyük bir örnek olsa da, Türkiye’de irili ufaklı birçok yeni şirketin kadın girişimciler tarafından devreye girdiğini görüyoruz. Yıllar geçtikçe daha da büyüyen girişimcilik kültüründe kadınlar da büyük bir rol oynuyor.

casino-tr-tr

Liderlik Rollerinde Kadınlar

Liderlik rollerinin birçok şirkette erkekler tarafından yapılmasına alıştık. Liderlik rolü denince sadece özel şirketleri düşünmeye gerek yok, milletvekilliği, büyükelçilik gibi devlet kademesindeki rolleri de sayabiliriz. 

Örneğin Türk büyükelçileri arasında kadınların oranı TÜİK verilerine göre %27.3’tür. İlk bakışta bu oran az gibi görünse de, 2011 yılında bu oranın %11.9 olduğunu da hatırlatmakta fayda var. Benzer şekilde milletvekilliği konusunda da kadın milletvekili oranı %19.9 ile düşük bir seviyede. Yine de sadece 16 yılda 10 puanlık bir artış yaşandı. 

Son yıllarda şirketlerin yönetici kademesindeki kadınların oranı konusunda da benzer artışların kaydedildiğini görüyoruz. Özellikle yüksek öğretim mezunu kadınların artışı şirketlerdeki yönetici kademelerinde de değişimlere yol açıyor.

Karşılaşılan Engeller Nelerdir

Kadın istihdamının artışı Türkiye için bir gerçek olsa da her şey toz pembe değil. Bu artışla birlikte halen kadınların karşılaştığı birçok zorluk söz konusudur.

• Kültürel Bariyerler.
• İş ve Aile Dengesi.
• Eşitsizlik ve Ayrımcılık.

Bu şekilde üç başlık altında inceleyebileceğimiz engeller kadınları hem iş hayatından soğutuyor, hem de farklı iş kollarında istihdamlarını zorlaştırıyor. Erkekler tarafından domine edilen sektörlerde kadınların bu endüstrilerde yer bulması da her daim oldukça zor oluyor. Oysa tam olarak da bu sektörlerde kadınların varlığı daha büyük katkı sunuyor.

Kültürel Bariyerler

Kültürel bariyerler önemli bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Toplumsal cinsiyet rolleri ve karar alıcıların çoğunun da hala erkek olması, kadınların iş hayatının önünde engeller oluşturabiliyor. Bu engellerin ortadan kalkabilmesi için şirketlerin cinsiyet eşitliği konusunda teşvik edici yaklaşımlarda bulunması önemli. 

Şirketlerin eşitliği daha teşvik eder hale gelmesi için de, öncelikle devlet kademesinde adımlar atılması fark yaratan bir etki gösterebilir.

İş ve Aile Dengesi

Toplumsal cinsiyet rolleri gereği kadınların ev işlerinde daha aktif olmasının beklentisi, kadınları kariyer anlamında en çok zorlayan konuların başında geliyor. Özellikle işin içine hamilelik ve doğum süreci girdiğinde, birçok kadının kariyer anlamında geride kaldığını görebiliyoruz. Aynı zamanda doğum izni konusunda Türkiye’nin birçok Avrupa ülkesinin gerisinde olduğunu da görüyoruz. 

Hamilelik ve doğumun, kadınları iş hayatından koparan bir etken olmaktan uzaklaşması için, devletin ve büyük şirketlerin atacağı adımlar oldukça önemlidir.

Eşitsizlik ve Ayrımcılık

Kadınlar işyerlerinden eşit iş, eşit maaş konusunda halen istedikleri desteği göremiyorlar. Genellikle benzer roller alan erkeklerle aynı maaşı almayan kadınlar, iş hayatının birçok kademesinde benzer şekilde ayrımcılığa uğruyor ve eşit davranışlar görmüyor. Bu ayrımcılığı gidermek için çalışan şirketlerle birlikte, maaşlar birbirine yaklaşsa da, iş hayatındaki kadın erkek eşitliği konusunda atılması gereken birçok adım var.

Ekonomik Kalkınmada Kadınların Rolü

İşsizlik ve işgücüne katılımın düşük olması ekonomik kalkınma konusunda Türkiye’nin önündeki en büyük engellerden biridir. İşgücüne katılım konusunda Avrupa ve ABD’nin oldukça gerisinde olan Türkiye’nin bunu geliştirmek için yapabileceği en önemli şeylerin başında kadınları işgücüne daha çok dahil etmek geliyor. Şu an her yetişkin 3 kadından 2’si iş hayatına katılmıyor ve bu da Türkiye’yi ekonomik yönden zayıflatan bir konudur.

Devletin bu alanda atacağı adımlarla beraber, kadın istihdamını daha çok teşvik etmesi gerekiyor. Aynı zamanda iş hayatında kadınların varlığının artması eşitsizlik ve ayrımcılığı gidermek için de en büyük gerekliliklerden biri. Toplumsal cinsiyet rolleri de bu sayede tekrar üretilecek ve kadın erkek eşitliği anlamında sadece iş hayatında değil toplum genelinde yeni bakış açıları geliştirilecektir. Daha çok kadının ekonomik bağımsızlığını kazanması hem toplumsal olarak, hem de ekonomik olarak da ülkenin refahının yükselmesine katkı sunacaktır.

Girişimcilik konusunda kadınların teşvik edilmesi de ekonomik kalkınmada kadınların büyük bir rol oynamasını teşvik edecektir. Yenilikçi iş fikirleri üretecek olan kadınlar, birçok sektörde düşünülmemiş olanları düşünüp, Türkiye’nin daha hızlı büyümesine önemli katkılar sunabilir.